Birçok insan gerçekten ABD toparlanmaya başladı mı diye soruşturuyor. Çünkü kriz başladığından bu yana, nerede ise 10 yıl geçti ve ABD hala kendi standartlarına göre düşük bir büyüme oranında! Dev boyutta da cari denge açığı var. ABD’nin gidişatını soruşturanların tedbirli düşünceleri, doğru bir yaklaşım olabilir.
Ancak ABD’de son dönemde önemli değişiklikler de var. 2016’da özellikle de üçüncü çeyrekten sonra , ABD’de son 10 yılın en yüksek kredi kartı kullanımı oranı ve otomobil ve öğrenci kredileri,ve de konut ipotek kredisi artışı gerçekleşti.
Toplam hane halkı borcu 2016 yılı son aylarında 226 milyar dolar arttı. Yılın bütününde ise 460 milyar dolar artmış oldu. Rakamlar New York Merkez Bankası şubesi tarafından açıklanmış rakamlar.
Bu rakamlarla toplam ABD hane halkı borcu, geçmişteki en yüksek değerinin sadece 99 milyar dolar altında kalmış oldu. En büyük hane halkı kredi rakamı kriz başlangıcında, 2008’de bankalar çökmeden evvel, 12.7 trilyon dolar olmuştu. New York FED 2017’de hane halkı borç rakamının geçmişi aşıp ,yeni bir rekor kırmasını bekliyor.
Ancak hane halkı borç rakamı yeni rekora doğru yakınlaşsa da, borcun kompozisyonu oldukça farklı.
FED kredi rakamlarını enflasyona göre yeniden değerlendirmiyor. Enflasyon için düzeltilmemiş sayılarla 2008’de, GSYİH’nın yüzde 85 kadarı toplam hane halkı borcu vardı, şimdi ise yüzde 67 kadar ve enflasyon için düzeltilmemiş hane halkı borcu var.
Hane halkı 2008 ila 2013 arasında konut kredisi toplamını 1.5 trilyon dolar düşürmüştü. Konut kredisi, hem el koyma ve hem de borcu azaltma girişimleri sonucu gerçekleşiyor. Yeni ipotek kredisi girişimi 2006-2007 arasında üç ayda yani bir çeyrekte 600-700 milyar dolar artarken, 2013’teki verilerde, çeyreklik kredi artışı sadece 300 milyar dolar olmuş.
Riskli sayılan krediler ise yüzde 90’dan fazla azalmış. 2016 sonunda yüksek riskli krediler 2007’deki düzeyinden, yüzde 80 az oldu. Ama 2007’den bu yana ilk defa, ipotek kredileri de 600 milyar doları aşmış.
Hane halkı kredisi tutarını, on yıl öncesine göre en çok artıran iki faktör de otomobil kredileriyle, öğrenci kredileri olmuş. 10 yıl önce 500 milyar dolar değerinde olan öğrenci kredileri 2013 yılında bir trilyon dolara gelmiş bulunuyor. Hatta 2016 yıl sonu çeyreğinde 1.3 trilyon düzeyine gelmişti.
Araba kredileri ise 2010’da artmaya başlamış ve de 2013’te ilk defa 1 trilyon değerini aşmıştı. 2016 yılı dördüncü çeyreğinde ise 1.2 trilyon değerini de geçmişti. Otomobil kredisi artışı en riskli müşterilere bile kredi verilmesinin bir sonucu oldu deniyor.
(AKŞAM)