Bu hafta Dünya Ticaret Örgütü’nün son iki yıldaki ilk ve tek önemli toplantısı için 161 ülke Buenos Aires’te toplanıyor. Toplantıya katılanlar meraklı durumda! Ülkeler acaba ABD, örgütü destekleyecek mi, yoksa örgütten kurtulmaya mı çalışacak sorusunu soruyor.
ABD uzun zamandır örgütün lideriydi. Ama Trump yönetimi DTÖ gibi global kurumlardan çıkmaya, en azından da desteklememeye dönüyor.
Trump ilk senesinde Uluslararası NATO anlaşmalarına eleştiriyle yaklaştı, Paris’teki görüşmelerde, iklim değişmesi konusuna destek vermedi, Trans Pasifik ortak hareketini de kenara itti. Bu arada sadece Kanada, Meksika ve Güney Kore ile olan ticaret görüşmelerini ye nilemeye girişti.
ABD’nin dış ticaret konusundaki tutumu tarihi bir değişme olayı. Darthmouth College’da Ekonomi Profesörü Douglas Irvin durumu şöyle özetledi:
Cumhuriyetçi ABD Siyasileri Reagan ve Bush Ticaret Örgütü’nü kurmak için uğraşmıştı. Clinton, Bush ve de Obama da örgütü kuvvetlendirmeye çalışmıştı. Şimdiki hükümet ise örgütün faydası konusunda çok şüpheli!
Trump özellikle 2001 yılında örgüte üye olan Çin’in (Dünyanın ikinci büyük ekonomisine sahiptir) Amerikan imalat sanayi sektöründe, Çin’de ödenen işçi ücretlerinin düşüklüğü nedeniyle, ABD için sorun yarattığını söylemekte. Trump yönetimi Çin konusunda adım atmak için ise geçen yıl Avrupa Birliği’yle anlaşma yapmaya kalktı. Ama Trump yönetiminin son dönemde iş ve istihdam yaratma konusunda yapması gerekenleri yapmadığı görülüyor.
Tersine, yaptığı global ilişkilerden ve de uluslararası şirketlerden şikayet etmek.
Halbuki ABD’de 7 milyon ABD emekçisi, ABD’de yerleşik olarak üretim yapan yabancı şirketlerde çalışarak ekmeklerini sağlamakta. Bu emekçilerin maaşları da genelde ABD kökenli çalışanların yerel şirketlerdeki ücretlerinden yüzde 25 kadar yüksek imiş.
Bu yabancı şirket çalışanı olarak yaşayan ABD emekçilerinin yüzde 35 kadarı imalat sanayisi işlerinde çalışmakta ve de ABD’nin ihracatının dörtte birini de gerçekleştirmekte imişler.
Tabii Trump ekonomik araştırmaları incelemek yerine, ‘golf oynamaya’ vakit ayırdığı için gerçeklerden bihaber! Trump’ın hayata bakış açısında ‘onlara karşı bizler’ yaklaşımı temel ilke olduğu için de yakında bu yüksek ücretli işleri kaybedebileceklerini hiç düşünmüyor!
Çin ve diğer ülkeler birçok yeni dış ticaret ilişkisi kurmakta! Trump yakında gerçekleri analar ama geç olur!
(AkKŞAM)
