Hugh White Avustralya’da Canberra’da, Avustralya Ulusal Canberra Üniversitesi’nde çalışan bir ‘Stratejik Araştırmalar’ Profesörü. Aşağıdaki yazı bu öğretim üyesi tarafından medyaya yazıldı. Ben de aktarıyorum.
Hoca der ki, ABD ile Avustralya arasındaki ilişki, hele bir de Çin ortada iken, çok zor gerçekleşecekti ama ABD Başkanı Trump ilişkiyi bir telefonla öldürdü. Geçen hafta Trump ile Avustralya Başbakanı Malcolm Turnbull arasında uzun bir telefon görüşmesi gerçekleşti. Trump öncesinde, Obama zamanında, ABD ile Avustralya arasında bir göçmen anlaşması yapılmış ve iki taraf da anlaşmayı kabul etmişlerdi. Anlaşmanın detayına gerek yok, çünkü Trump anlaşmayı bir cümle ile çöpe atmış bulunuyor. Trump’ın yaklaşımı Avustralyalılara, bundan sonra, yani Trump döneminde, ABD’den mantıklı destek alamayacaklarını göstermiş olacak ki, Avustralyalılar ABD’den boşanıp, Çine döndüklerini ilan ettiler. Böylece Trump, Obama’nın ‘Pivot to Asia’, yani Asya’ya dönüş yaklaşımı da ortalıktan kaldırılmış oldu.
Halbuki Avustralya’da hiç kimse bu küsmenin gerçekleşmesini istemiyordu. Avustralya Çin’den fazla ABD’ye dönük bir ülke idi. Ama Trump’ın ‘hakareti de gerçekleşince’, Avustralya zaten ekonomik olarak çok bağlı olduğu Çin tarafına dönmeye mecbur kaldı. Çin Avustralya’nın en büyük pazarı. Avustralya’nın ihracatının yüzde 30 kadarı Çin’e. Ülke zaten Çin’e karşı dış denge fazlası da vermekte! Zaten Avustralya’nın Çin’e mal satışının değeri, ABD ile parasal ilişkisinin (ticaret ilişkisinin) beş misli imiş. Bu arada biliniyor ki zaten Çin, ABD’nin Asya’da en büyük güç olmasını pek istemediği için, Avustralya‘ya da yakınlaşmıştı.
Avustralyalılar aslında Washington’ın taleplerini ciddiye alacağını ummuşlar ve vaktiyle Obama ile bir anlaşma yapmışlardı. Ayrıca Çin ile ABD arasında bir tercih yapma niyetleri pek yoktu. Ama Trans Pacific Partnership Ticaret Anlaşması da Trump ABD’sinde kabul edilmeyince, Avustralya hassas hale gelmişti.
Tabii ABD’de kim seçilmiş olursa olsun, ABD ile Çin arasında kalmak zor olacaktı ama Trump bir telefonla işleri derhal bozuverdi.
Trump’ın yaklaşımına bakanlar için öyle gözüküyor ki, ABD yakında Çin ile ciddi bir zıtlaşmaya da girecek gibi. ‘America First’ kafasının aşırı ulusalcılığını gören Avustralya Başkanı Turnbull ise, Trump’ın, Çin ile yakınlaşmalarını hoşgöremeyecek kadar durumu anlamadığını da düşünmeye başlamış ki, Çin’e daha da fazla yakınlaşmaya karar vermiş.
Bu karar, Avustralya’nın Çin’in kölesi olması anlamına gelmiyor. Ama ekonomik çıkarları da ABD’den uzak durmayı gerektiriyor.
Galiba, ABD’nin Asya’da liderliği, Trump döneminde ortadan kalkacak!
(AKŞAM)
