Bernard Lewis 31 Mayıs 1916’da Londra’da doğdu ve de 102 yaşına girerken, 19 Mayıs 2018’de vefat etti. Lewis, İslam Tarihi ve İslam-Batı ilişkileri konusunda incelemelerde bulunmuş ve de sonunda Orta Doğu ve İslam konusu üzerinde global tek uzman durumuna gelmişti.
Lewis, İkinci Dünya Savaşı’nda İngiliz Ordusu’nda savaşmıştı. Üniversite eğitimini ise Londra’da yaptı. Yüksek lisans eğitimini Ortadoğu tarihi konusunda gerçekleştirdi. Doktorasını ise İslam Tarihi konusunda yaptı.
Paris Üniversitesi’ndeki araştırmaları esnasında da Türkçe öğrendi. 1938’de ders vermeye başlayan Lewis, 1974’e kadar Londra Üniversitesi’nde, 1974-1986 arasında ise Princeton Üniversitesi’nde hocalık yaptı. Lewis sonunda ABD vatandaşlığına da geçti.
Bernard Lewis 1950’de Osmanlı arşivlerine girmesine izin verilen ilk Batılı isim olmuştu. 1998’de ise Atatürk Barış Ödülü’nü de aldı. Lewis, Osmanlı İmparatorluğu konusunda akademik bilgilerini maksimize ederken, gerçek dünyayla da ilgilenmekteydi.
1993’te Le Monde Gazetesi’ne verdiği bir röpörtajda 1915’te Ermenilerin Osmanlılar tarafından öldürülmesinin bir soykırımı olmadığını, savaşın bir yan ürünü olduğunu vurgulamıştı. Bir Paris mahkemesi ise bunu Ermeni soykırımının inkarı kabul ederek, ünlü tarihçiyi ‘bir frank’ para cezasına çarptırmıştı.
Lewis 1997’den sonra, İran, Irak ve Türkiye’deki Kürt bölgelerinin ortaya çıkması sonucu Kürdistan toplumunu ve de plan ve haritaları da uzun süre incelemişti.
Lewis’e göre, Atatürk bazı Batı özelliklerini Türkiye’ye taşırken, Araplar da kendi sorunları için Batı’yı eleştiriyorlardı. Lewis Doğuluların Batı’ya dönmeleri için bir sebep olmadığını da vurguluyordu.
Bernard Lewis, Ortadoğu dünyasını ben keşfettim tezini ortaya getirmezdi ama ülkeler için Batı demokrasisinin pek faydalı olmadığını, dışa açık ve tolerans sahibi bir Doğu ülkesinin daha başarılı olacağını düşünüyordu.
Lewis’in yazdığı çok eser var. Bazılarını aşağıya aldım. 1950’de ‘The Arabs in History’ ile başlamış ve 1961’de ‘The Emergence of Modern Turkey’ kitabını yazmıştı. ‘Islam and the West’ 1993’te ve de ‘The Future of the Middle East’ 1997’de gündeme getirilmişti. ‘Modern Türkiye’nin Doğuşu’, ‘İslam Dünyasında Yahudiler’, ‘Müslümanların Avrupa’yı Keşfi’ ve de ‘Çatışan Kültürler: Keşifler Çağında Hristiyanlar, Müslümanlar ve Yahudiler’ gibi eserleri ve de daha birçok yapıt, okunması gereken eserleri.
AKŞAM
