İki önemli profesör, biri New South Wales Üniversitesi İşletme Kürsüsü’nde ekonomist Profesör Ricahrd Holden, diğeri de Chicago Üniversitesi’nde Hukuk Profesörü Anup Maloni, Bitcoin konusundaki değerlendirmelerini The New York Times Gazetesi’nde 24 Ocak’ta yayımladılar. Ama ABD Merkez Bankası Başkanı Janet Yellen ve de ünlü milyarder Warren Buffett da onlarla aynı düşünüyor. Bu uzmanlara göre Bitcoin bir gün büyük bir felakete neden olacak. 2000 yılında gerçekleşen ‘dot–com crash’ adı konulan felaket de spekülatörleri mahvetmişti.
Ama Bitcoin konusundaki en önemli şey de, aslında vergi vermeyen bu yatırımlar kamu sektörünün vergi alamaması nedeniyle esas zararı da kamuya yüklemekte. Çünkü blockchain denen sistem anonim bir sistem ve sadece elektronik bir adres var. Zaten Bitcoin’i çok makbul yapan da bu anonimite özelliği. Bu ‘underground’ durumu ekonomik vergi kaybının da temel nedeni.
Bu tür işlemler bugünlerde kamuya, mesela sadece ABD’de, yılda 500 milyar dolar vergi kaybettiriyor. Ve ABD’de bitcoin yatırımı, toplam ülke üretiminin yüzde 8.4 kadarı bir büyüklükteymiş. Bu aslında ABD’nin büyüklüğüne göre küçük. Diğer ülkelerde bitcoin konulu kamu zararı daha da fazlaymış.
ABD Hazine Bakanı Steven Mnuchin bu durum için “Bitcoin yeni İsviçre hesabı!” ifadesini kullanıyor.
Kasım 2017’de ABD’de bir Federal Yargıç 14 bin hesabın sahibini tespit etmiş. Fakat toplam 9 milyon işlemi açığa çıkarması gerekmişmiş.
Kaldı ki kripto paralar vergiden kaçıyor ama bir de diğer taraftan finansal işlemlerin işlem maliyetlerini de iyice azaltıyor. Bu, özellikle fakirlere çok zarar veren bir durum. Ayrıca bankalar da büyük ziyan içinde oluyor, çünkü bankalarla da daha az işlem yapılıyor. Bu nedenle kamunun ziyanlarını azaltabilmek için, vergi kazanç alındığı zaman değil, tersine kazanç harcandığı zaman vergi alınmalı.
Bu tüketim harcamasından vergi alınmasını birçok ekonomist veya finansçı destekliyor ama vergi kanununun da önemli şekilde değiştirilmesini gerektiriyor.
Yüksek oranda vergi kaybı olması, sadece ABD’ye zarar vermiyor, kripto para için de sorun oluşuyor. Çünkü Bitcoin tayfası ya uzun zaman harcama yapmayacaklar ya da vergi kaçırmayı çabuk yapabilmek için bir yol veya yaklaşım bulmak, gerçek dışı bahaneler yaratmak zorundalar.
Tüm bunlara bakıldığında vergi dairelerinin işi de çok zorlaşacak tabii.
(AKŞAM)
