Brezilya son iki yılda geçmiş tarihindeki en kötü resesyonu yaşadı. Bu yıla da gene oldukça kötü ekonomik verilerle başlamakta. Ama ilginç bir durum da ortada. Her ne kadar şirketler ve insanlar çok zor durumda olsa da, hisse senedi piyasası ve de ülkenin parası ilginç bir şekilde farklı yöne, iyiye gitmekte. Çünkü resesyonun sonra erebileceği ümidi olan iyimser sayısı da oldukça fazla!
Brezilya Hükümetinin resmi kayıtlarına göre, Brezilya 2015’te ve de 2016’da yüzde 3.6 daralmış, negatif büyüme yaşamıştı. 2016 yılı biraz daha iyi olabilecek gibi gözükmüştü ama dördüncü çeyreğin büyümesi üçüncü çeyreğe göre yüzde 0.9 daralma ile geçti. Böylece 2016 büyümesi de 2015 gibi eksi yüzde 3.5 daralma düzeyinde kaldı.
Görevden alınan Dilma Rousseff sonrası, iş başına gelen Michel Temer önce bütçeyi toparlamaya gayret etti ve en büyük finansal sorun olan aşırı emeklilik ödemelerini de azaltmaya ve düzeltmeye çalıştı. Tabii Temer’e önceki dönemden de ciddi boyutta enflasyon ve de yüksek faizler kalmıştı.
Ancak son aylarda enflasyon, az da olsa düşmeye başlamıştı. Merkez Bankası da faizleri yükseltmeyi durdurmuştu. Enflasyon 2012’den bu yana sanki ilk defa yüzde 4.5 düzeyine inecekmiş gibi duruyor. Yatırımcılar gelişmeleri pozitif bulduğundan hisse senedi piyasası Ibovespa’nın hisse senedi endeksi son 12 ayda yüzde 33 kadar yükseldi. Brezilya parası Real da dolara karşı yüzde 13 değerlendi. İşsizlik oranı da ocak ayında yüzde 12.6 düzeyine düştü, bir evvelki yıla göre yüzde 3.3 milyon daha fazla insan iş buldu. Ama 12.9 milyon kişi de hala işsiz.
Tabii bu arada her zaman olduğu gibi ülkenin petrol şirketi Petrobras’da yolsuzluk iddiaları devam etmekte. Bu arada Başkan Temer ve arkadaşları da her zaman olduğu gibi yolsuzluk ithamlarına konu edilenler arasında.
İşsizliğin önemli boyutta ortadan kalkabilmesi için reel büyümenin yüzde 1-1.5 arasında pozitif bir düzeye gelmesi bekleniyor. İşgücü piyasasının ikinci yarıda önemli boyutta düzelmeye başlayacağı ümidi de var.
İşsizlik konusunda önemli bir konu da, işsiz kalan orta sınıf işçilerin ne tür ve nasıl, yeni ve tatmin edici iş bulabilecekleri. Büyük şirketlerin büyük kısmı kapanmamış ve kısmen de olsa ayakta kalmıştı. Sorun olan orta boy şirketler ve personeli idi. Çünkü önce orta sınıf çalışanlar şirketlerden tamamen ayrılmak zorunda kaldı. Sonra da şirketlerin çoğu kapatılır oldu, donduruldu ve beklenmeye başlandı. Şimdi piyasa yeniden hareketlenirken birçok orta boy şirketin sahibi bir iki eski işçisini yeniden işe çağırarak, kendileri de çabalayarak, şirketleri yeniden piyasaya çıkarmaya başladılar. Bu da ülkeye iyimserlik getirdi. Ama Brezilya’dan iyi haberler 2017’den sonra, 2018 yılında daha iyi gelecek, kabul edilebilir olacak.
(AKŞAM)
