Bundan bir hafta evvel The Economist dergisinin sürekli açıkladığı verilere göre 207 milyon nüfuslu Brezilyanın ekonomik durumuna baktığım zaman gidişat aslında pek de iç açıcı değildi. Büyüme 2016 ve de 2017 yıllarında eksi yüzde 8 olmuştu. 2017’deki reel büyüme ise pozitif ama yüzde 0.6 kadar düşük tahmin ediliyordu. Enflasyon ise yüzde 3.7 civarında idi. Ama işsizlik oranı ise yüzde 12.8 kadardı. Yani Brezilya’nın geçmişine bakıldığı zaman, eski döneme göre bu veriler oldukça kötü denmesi gerekiyordu.
Bugün 86 yaşında olan Fernando Henrique Cardosu 1995-2002 arasında Brezilya’nın başkanı olmuş ve ülkeyi ayaklandırmıştı. Cardoso bu başkanlık süresi içinde ülkeye ciddi boyutta demokrasi getirmiş ve de ekonomiyi düzeltmişti. Brezilya’ya olimpiyat ve de futbolda Dünya Kupası organizasyonu yapması için fırsat verilmişti. Cardoso’nun başkanlıktan ayrılmasından sonra ‘Lula’ kısa adıyla tanınan Luiz Inacio da Silva iş başına geçmiş ve de Cardoso’nun liberal reformlarına, gelir dağılımını düzeltme ve de sosyal programları artırma eklediği için de çok destek görmüştü.
Ancak bugün Cardoso’ya sorsanız ülke hem moral sorun, hem de ekonomik sorunu bir arada yaşamakta. Ekonomi 2015 ve 2016’da yüzde eksi 8 daralmıştı. Başkan Bayan Dilma Rousseff geçen yıl görevden alınmış, onun yerine geçen şu andaki Başkan Michel Temer ve de 40 kadar milletvekili de rüşvet almaları nedeniyle mahkemelik olma durumunda. Bu yıl çok şey değişti. Eski Başkan Lula rüşvet almaktan mahkum edildi ve büyük olasılıkla gelecek yıl girmek istediği seçime giremeyecek.
Tabii popülist siyasetçiler krizleri iş başına gelmek için fırsat olarak görürler. 2018’deki seçim için Lula önceden aday olmuştu ama ikinci aday olarak da ilginç biri ortaya çıkmıştı. Bay Molsanaro bir askerdi ama Molsanaro yapı olarak Brezilyada siyaseti çok polarize hale getirecek, zor biri idi. Beijing, Delhi, Moskova gibi yerlerde de stratejik ulusalcı yaklaşımlar gündeme gelmekte. Bilindiği gibi ABD’de de ulusalcı ve korumacı Donald Trump var.
Bugünün Brezilyasında temel sorun rüşvet ve soygun. ‘Lava Jato’ denen yaklaşımla ülkenin petrol şirketi Petrobras’tan yıllardır yürütülenler tespit edilmeye çalışılıyor. Salvador’da, bir apartmantda Bakan Geddel Vieira Lima tarafından saklanmış 16.5 milyon dolar yakalanmış.
Bu tür rüşvet paralarını ve rüşvetçileri yakalamak için dört yıldır çabalayan baş istihbaratçı Rodrigo Janot ise yakında emekli oluyor. Bay Janot, Lula da Silva ve ondan sonraki Başkan Bayan Dilma Rousseff’i ve de sol eğilimli partilerini de de mahkum ettiriyor. Bay Janot benzer ithamları bugünkü Mr. Temer’in kendisi ve Demokratik Parti adlı partisi için de yapıyor. JBS adlı en büyük et üretimi şirketinin sahibi Bay Batista ile bir istihbaratçı olan Marcelo Miller ve de şirketin yöneticisi Ricardo Saud arasındaki para pazarlıkları da tape kaydına alınmış. Batista ve Saud şu anda göz altına alınmış durumda.
Eski Başkan Lula ise 10 yıllık hapis için mahkemede! Breziya’da yaşam oldukça zor!
(AKŞAM)
