5 Şubat 2018 Pazartesi tarihinde ABD Merkez Bankası nihayet yeni Başkan adayı Jerome Powell’ı, Janet Yellen’in iş başından ayrılması sonrası, Başkanlığa getirdi.
Ama FED komik durumda idi. Yönetim kurulunda yedi yerine sadece üç kişi vardı. Birincisi Yeni Başkan Jerome Powell (kendisi hiç ekonomi okumamış bir üyedir ve de FED’de bundan ancak 30 yıl kadar evvel iktisatçı olmayan bir Başkan atanmıştı, o günden bu yana da hiç bu tür oldukça amatör yönetici atanmadı. Ama aslında bugünkü durum da bazı kötü etkiler altında olabilirdi). İkincisi, yönetim kuruluna atanmış olan ve Trump’ın yakın arkadaşı Bay Randal K.Quarles ise (kendisi gidişatın kurallara uygunluğu izleyen ve sağlayan bir kişi, yani bir bürokrat idi). Üçüncüsü ise oldukça muhafazakâr bir profesyonel iktisatçı olan Lael Brainard! Yönetim kurulunda geri kalan dört kişilik yer ise, zaten uzun zamandır boştu. Bakalım nasıl doldurulacak.
Powell 5 Şubat 2018 tarihinde Başkanlığa atanmadan evvel, yani aslında tam dört gün evvel, Başkansız FED, ABD Borsası’nda hisse senetlerinin son büyük değer kaybı yaşamasından dolayı sorun yaşamakta idi. Borsa değerleri dört günde yüzde 6 azalmıştı. FED zaten daha birkaç gün evvel, “Başkansız FED” olarak sorun yaşamakta idi. Üstelik FED Yönetim Kurulu’na da tam dört atanma daha yapılması da gerekli idi.
Aslında böyle sürpriz hisse senedi piyasası çöküşleri ABD FED için pek sürpriz değil. Hisse senedi piyasası 1987 yılı ağustos ayında, yani Alan Greenspan FED’in başına geldikten 2-3 ay sonra, yüzde 35 değer kaybı yaşamıştı. Bu durumda Alan Greenspan FED’in faizlerini hızla ve yüksek dozda indirerek, ekonomiyi ve finans sistemini çöküşten kurtarmıştı.
Zaten borsanın değer kaybı da insanların genelde , “Yeni yönetim faizleri artırır” şeklindeki aşırı tahminlerinin sonucu idi.
Bu sefer ise bir kere kuvvetli yaygın global büyüme vardı. Emek piyasası da oldukça sıkı durumda idi. Ve de ABD’de verginin azaltılması da kârları artırıyordu. Bu nedenle faizlerin yükseltilmesi gerektiği de birçok kişi ve kurum tarafından gündeme getiriliyordu. “FED de, ekonominin daha fazla etkisi altında kalmamak için faizleri yükseltir!” şeklindeki yorum, borsayı hırpalayan yorum olmuştu.
Kaldı ki aslında FED’e yeni atananlar, hemen erkenden dramatik politika yaklaşım yapmayı sevmezler (yani faiz hemen yükseltilsin istemezler)!
Unutmayalım ki Ben Bernanke 2006 yılında iş başına geçtikten sonra iki yıl ülke karambol yaşamıştı. Ama Powell uzun süre faizleri arttırmayan ve hatta düşüren, Janet Yellen’i yakından izlediğinden şimdi faizleri artırma taraftarı da hiç değil.
(AKŞAM)
