Hatırlanırsa son zamanda ABD ve Kanada küsmüştüler. Çünkü Kanada’daki kongrede kavga çıkmış ve Trump kongreden ayrılmıştı. ABD Başkanı Donald Trump sadece Meksika’yla birlikte olup, Kanada dahil olmadan da ilerleyebileceklerini söylüyor ama bu tabii realite değil! İşin esası, Kanada üretimlerini satabilmek için ABD’ye muhtaç ama ABD’de Kanada olmadan pek ilerleyemez.
Kanada, son kapışmalardan önce, 33 adet ABD eyaleti için ‘bir numaralı’ ihracat piyasasıydı.
Kaliforniya’nın en büyük ihracat piyasası Meksika’ydı. Ama Kaliforniya, her yıl da 25.4 milyar dolarlık ürünü de Kanada’ya satardı. Kanada’ya göre 1.2 milyon işçi Kanada’nın ticareti ve de yatırımı için ona bağlıydılar. Michigan 24.6 milyar dolarlık ürünü huduttan yukarıya satardı ama Teksas 24.1 milyar, Ohio 20.2 milyar, New York 19.2 milyar ve İllinois ise 18.6 milyar satış da yapardı.
NAFTA anlaşması çerçevesinde hudutta satın alma ve satma şu andaki üçlü anlaşma çerçevesinde büyümüştü. Ama Trump, Kanada’da yapılan otomobillere yüzde 25 vergi koyabilmek için çabalıyor, kurallarla oynuyordu ve değiştiriyordu.
Pennsylvania Senatörü Pat Toomey, Sadece Meksika’nın ortaklığına geçmek, Kanada’yı bırakmak sözle yapılamazdı, Senato’da tam 60 oy verilerek desteklenme gerekiyordu diyordu. Çünkü üçlü NAFTA Kongre tarafından gündeme getirilmişti. Bu nedenle de ikili ABD-Meksika işbirliği ancak kongreden geçerek kabul edilebilirdi. Ayrıca Kanada’yı yalnız bırakma, Demokratlar tarafından iptal edilirdi, çünkü Kongre’de oylanması gerekiyordu. Kanada otomotiv ve enerji şirketlerinde ve de ortaklarında ise 1 milyon civarında işçi çalışmaktaydı.
‘Mister’ Trump, aslında sıkıştırılınca, tezini değiştirdi. Demeye başladı ki, yeni tarife yaklaşımları yeni ticaret anlaşmaları yaratacaktı ve de sadece Meksika’yla ikili üretim yaklaşımı ABD’ye pek yeterli olamayabilirdi.
Bu nedenle de ABD’nin Kanada’ya ihtiyacı olduğu kadar Kanada’nın da ABD’ye gereksinmesi vardı. Ancak Kanada, pazartesi gününe kadar eski üçlü NAFTA’ya geri dönmeliydi.
Bu satırlar pazar akşamı eldeki bilgilerle yazıldı. Pazar günü tezler Kanada lehine dönmüş gibiydi. Pazartesi günkü ABD medyasında, farklı yaklaşımlar gündeme gelmiş olabilir. Neler olabileceğini bakıp göreceğiz. Neler olabileceğini pazar günü bilemiyorduk!
AKŞAM
