ABD’nin, İran’ın enerji sektörüne yaptığı uygulamalar ve de Venezuela’nın ekonomik çöküşünün devam etmesi, son dönemde global petrol arzının azalması şeklinde bir korkuya yol açtı. Bu da dört yıl içinde ilk defa petrolün varil fiyatını 80 dolara çıkarttı.
Brent petrolü fiyatı, Donald Trump’ın ABD’nin nükleer işlerden çıkacağını açıklamasından ve de Trump’ın İran’in petrol reservlerini ihraç etmesine bu ay engeller koyması sonucu, yüzde 40 civarında artış gösterdi. İran ve Venezuela’dan daha az varil alınabilmesi, sadece mayısta, brent petrol varilinin fiyatının, bir ayda 5 dolardan fazla artmasına neden oldu.
OPEC ve de Rusya’nın da düzelen ekonomik gidişat nedeniyle daha fazla petrol tüketimi yapması da, talep artması nedeniyle fiyatları daha da yükseltti. Energy Aspects adlı enerji danışmanlık şirketinin uzmanı Richard Mallinson ise arz kayıpları da çok önemli dedi.
Brent petrolünün varilinin fiyatı, ayın 17’sinde 1.1 dolar artarak 80.59 dolara çıktı. Bu düzeyde fiyat, önceleri en son 2014’te gündeme gelmişti. Venezuela’nın petrol arzı ise analistlerin düşündüğünden çok daha hızlı bir şekilde azalmıştı. Alınan mahkeme kararları ise ihracat yapılmasını engellemişti. İran ise Batı desteği ve yatırımıyla global arzı artırabilir diye de düşünülmüştü. Fakat, Fransız petrol şirketi Total bazı petrol gruplarına İran’a geri girme olanağı vermişti ama, sonunda global arzı artırmak mümkün olamamıştı. Global petrol açığı, sonunda ABD petrol şirketlerinin arz artırmasına kalmıştı. ABD petrol şirketleri günde toplam 10.7 milyon varil artışla global arz kıtlığını bir ölçüde azaltmışlardı.
Bazı ABD analistleri, mesela Bank of America, gözlerini açmış ve de varil başına 100 dolara fiyatlamaya hazırlanmaktaydılar. Bu durumda, acaba OPEC ülkeleri geçen yıl uyguladıkları arz kısmayı devam ettirecekler miydi?
OPEC’in de facto lideri Suudi Arabistan diğer petrolcülerle konuşarak ve de anlaşarak, arzı artırabilir miydi acaba? Ama Suudi Krallığının enerji Bakanlığı birçok başka ülkenin de muslukları açabileceğinden korkmaktaydı. Böyle bir durum da fiyatlarda çok ani düşüş yaratabilirdi. Körfez’deki bir uzman, icraata girilmeden evvel ise, bir yıllık ortalamanın hesabının yapılması gerektiğini gündeme getiriyordu. Bakalım neler olacak!
(AKŞAM)
