Her yılbaşı The Economist iki misli sayfalı bir yayın yaparak, araya bir hafta da tatil sokar. Ama bu dönemdeki yazılar, ciddi boyutta önemlidir. Bugün Rusya ve Putin konusunda The Economist’in görüşlerini özetliyorum. Çünkü Rusya konusunda büyük miktarda bilgi bulmak kolay değildir.
Rusya iki zor resesyon dönemi geçirdikten sonra ekonomisi 2017’yi büyümeyle kapatacak. Büyüme kabaca yüzde 1.9 kadar olacak. Putin düşen petrol fiyatlarının etkisini ve de Batı’nın yaklaşımlarını atlatmış gibi.Rusya Merkez Bankası ülkenin 2015’te yüzde 16 düzeyine çıkmış olan enflasyonunu şimdi yüzde 4 düzeyine düşürmüş bulunuyor. Ülkenin bütçe açığı 2017’de GSYİH oranı olarak yüzde eksi 2.1 gibi yönetilebilir bir düzeye geldi. Gerçi petrol fiyatları varil başına 100 dolar civarındayken de 2013’te sadece yüzde 1.3 büyüyebilmişti. Bu yılki büyümesi yüzde 2 değerinin ‘birazcık’ altında olacak ama Dünya Bankası önümüzdeki yıllarda Rusya’nın yüzde 1.8 civarında aşağı yukarı ufakça oynayacağını düşünüyor.Başkan Putin’in ilk iki döneminde ise Rus ekonomisi ortalama yüzde 7 düzeyinde büyümüştü.
18 Mart 2018’de yapılacak olan seçim de, Kırım’ın işgalinin tarihinin tekrarında gerçekleştirilecek. Rus toplumunda iki görüş var.
Görüşlerin birincisi, Putin yapısal reformlar yapar diye düşünenlerin yaklaşımı deniyor. Eski Maliye Bakanı Alexei Kudrin böyle düşünenlerden. İkinci görüş ise yapısal reform yapmak zor, küçük ama sürekli adımlar atılmalı diyenlerin yaklaşımı. Bu görüşleri de 35 yaşındaki Ekonomi Bakanı Maxim Oreshkin temsil etmekte. İlk düşünceyi destekleyenler temelli değişkenler yapılması gerektiğini vurguluyorlar. Mesela kaynakları askeri savunmadan, eğitim ve sağlığa doğru aktarmak ve devletin ekonomi içindeki payını da küçültmek gerekli diyorlar.
Oreshkin tarafı ise büyük temel planlar olamaz, çünkü büyük değişiklik planları bugünlerde gerçekleşemiyor demekte.
Ama mesela ülkenin petrol fiyatına bağımlılığı ortadan kaldırılmalı deniyor. Diğer taraftan da mesela iş yapan şirket ve kişileri desteklemek gerekli deniyor. Dünya Bankası’na göre Rusya’da iş yapma kolaylığı ve desteği eskiden yüzde 15 kadarken bugün 2017’de yüzde 35 düzeyine çıkmış.
Bakan Oreshkin’e göre yatırımların yüzde 90 kadarı üç adet ve devlete dayalı altyapı yatırımları projeleri olmuş. Bu bir problem. Dev yatırımlar yerine, girişimciliği desteklemek önemli deniyor. Bakalım Rusya zaman içinde ne şekilde bir değişim yaşayacak.
(AKŞAM)
